همه ایلان ماسک (Elon Musk) را با شرکت فضایی اسپیس‌ایکس (SpaceX) و شرکت خودروسازی تسلا (Tesla) می‌شناسند. حالا این مهندس توانمند در مصاحبه‌ای که با خبرگزاری CNBC داشته، از نگرانی‌های خود در مورد موقعیت شغلی انسان در آینده و نیاز همگان به وجود یک درآمد عمومی سخن گفته است.

در آینده، مردم به اندازه کافی برای انجام کارهای روزمره و پیچیده زمان دارند و باید به دنبال راهی برای ادغام کردن دنیای پیرامون خود با هوش مصنوعی باشند. نهایتا من فکر می‌کنم که به نوعی همزیسیتی میان انسان و هوش مصنوعی فوق پیشرفته نیاز است.

اینها بخشی از صحبت‌های ماسک با CNBC News بود. علاوه بر این، وی از به خطر افتادن موقعیت شغلی انسان صحبت کرده، موضوعی که همواره نگرانی‌های آن از زمان پیدایش هوش مصنوعی در ذهن طبقه کارگر وجود داشته است. پیش از این ربات‌ها جایگاه بسیاری از افراد در کارخانه‌ها را اشغال کرده و حتی مشاغل “خلاق” و “نوآور” جامعه را هم تهدید می‌کنند. پیشتر نمونه چنین چیزی را در برخی از شرکت‌های رسانه‌ای و استفاده از ربات‌ها برای تولید محتوا، مشاهده کرده‌ایم.

این شانس برای ما وجود دارد تا با ایجاد نوعی درآمد عمومی یا جهانی یا هر چیز مشابه آن، بتوانیم با این مشکل رو به رو شویم.

صرف‌نظر از این‌که آیا در آینده ربات‌ها و سیستم اتوماسیون می‌تواند جایگاه کارگران در جامعه را اشغال کند یا نه، نتایج وجود یک درآمد جهانی می‌تواند فوق‌العاده باشد. ایده این‌که تمام مردم دنیا بدون کار کردن بتوانند از منابع موجود به اندازه کافی استفاده کرده و از فقر و مشکلات دیگر رها شوند، بسیاری از مشکلات اقتصادی را حل نموده و هویت فرهنگی و انسانی مردم را زنده می‌کند. در دنیایی که درآمد تضمین شده برای تمامی افراد وجود داشته باشد، آن‌وقت اوغات فراغت مردم با کار کردن پر می‌شود.

اما افسوس که بسیاری از سرمایه‌داران دنیا با این موضوع مخالف بوده و صحبت‌های ما را به یک رویا تبدیل می‌کنند. تهدید موقعیت شغلی انسان توسط ربات‌ها و بیکار شدن، نتیجه‌ای جز بحران اقتصادی نداشته و مردم برای گذران زندگی، به کمک دولت‌ها وابسته خواهند شد. متخصصین دنیای رباتیک همچون ماوری شاناهان (Murray Shanahan) از مرکز MIT و ری کورزویل (Ray Kurzweil) از گوگل، معتقدند که سرعت بالای رشد تکنولوژی باعث پیشرفت هوش مصنوعی و پیشی گرفتن آن از ذهن انسان شده و یا حداقل در یک سطح با آن قرار می‌گیرد. کورزویل پیش‌بینی کرده که این اتفاق تا سال ۲۰۴۵ رخ خواهد داد، اگرچه بقیه دانشمندان با او موافق نیستند.

حتی اگر از تاثیر منفی پیشرفت تکنولوژی بر فرهنگ انسانی بگذریم، بدون شک بسیاری از مشاغل آینده منسوخ خواهند شد. هر چند، ما می‌توانیم از خود تکنولوژی برای ایجاد موقعیت‌ها و شغل‌های جدید استفاده کنیم. خصوصا این‌که ما در آمریکا خودمان را با کارمان تعریف می‌کنیم و اگر کاری موفق باشد، ثمره آن می‌تواند شکل‌دهنده هویت ما باشد.

پیشتر نیز نویسنده‌های مختلف از مشکلات ناشی از ماشینی شدن زندگی انسان سخن گفته بودند. در کتاب The Society of the Spectacle، نوشته‌ی ارنست دوبور (Guy DeBord)، این فیلسوف فرانسوی با انتقاد از دنیای مکانیزه آینده، به تناقض شغلی انسان و کنترل آن اشاره می‌کند. وی معتقد است پیش از این‌که ربات‌ها و ماشین‌ها بهره‌وری را افزایش دهند، باید به فکر ایجاد مشاغل جدید باشیم. در ادامه، این نظریه‌پرداز فرانسوی به فرهنگ اشاره کرده و شغل‌های جدید که جایگزین کارهای قدیمی و ماشینی شده‌‌اند را معرف هویت انسانی ما می‌داند.

ایلان ماسک معتقد است که ایجاد یک درآمد عمومی و جهانی، امری اجتناب‌ناپذیر بوده و می‌تواند این مشکل را حل کند. اما چه کسی می‌داند که در آینده چه کارهای عجیب و جدیدی در انتظار بشر خواهد بود؟ اگر ماسک درست بگوید، باز هم نظام سرمایه‌داری به سیستم سلطه‌گرانه خود ادامه خواهد داد.