تیمی متشکل از ژئوفیزیکدانان آمریکایی به رهبری یک دانشمند ایرانی موفق شد زمینلرزه را به صورت ماهوارهای پیشبینی کند. اعضای این گروه زیرنظر پروفسور منوچهر شیرزایی، استاد دانشگاه آریزونا فعالیت میکنند و به شیوهای برای پیشبینی زمینلرزه دست یافتند.
به گفته این محققان رادارهای مداری قادرند تغییر شکل زمین بر اثر ورود فاضلاب را پیگیری کنند. این مسئله یکی از عوامل زمینلرزه است. ژئوفیزیکدانان آمریکایی به رهبری پروفسور شیرزایی دادههای آماری ماهواره ژاپنی رصدگر پیشرفته زمین (ALOS) را از ماه می ۲۰۰۷ تا نوامبر ۲۰۱۰ بررسی کرده و متوجه تغییر شکل رو به بالای زمین در اطراف چاههای دفع فاضلاب شدند. این چاههای فاضلاب در ایالت تگزاس قرار داشت و دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۲ زمینلرزه ۴٫۸ ریشتری در این منطقه اتفاق افتاده بود. به عبارت دیگر ورود فاضلاب در دو چاه در تگزاس موجب بالا آمدن زمین بین دو چاه به میزان سه میلیمتر شده و این اتفاق یکی از عوامل وقوع زلزله در این ایالت بود.
این برای اولین بار است که به این صورت مطالعهای در زمینه بالا آمدن زمین انجام میگیرد. در این پژوهشها دانشمندان اطلاعات به دست آمده را در مدل فشار منفذی قرار داده و میزان نفوذ آب در شکاف زیر سنگها را میسنجند. طبیعتاً هرچه مقدار آب بیشتری به زیر سطح سنگها نفوذ کرده باشد فشار بیشتری به گسلهای زیرزمینی وارد شده و باعث لغزندگی و وقوع زمینلرزه میشود.
در این تحقیقات اکتشافات جالبی نیز صورت گرفت. این پژوهش نشان داد که فعالیت زمینلرزه پس از کاهش میزان ورود فاضلاب به چاهها نیز ادامه یافت. پروفسور شیرزایی در این مورد اظهار داشت که حتی اگر همین امروز ورود فاضلابها به چاههای زیرزمینی متوقف شود ممکن است فعالیت زمینلرزه تا ده سال آینده ادامه پیدا کند.
البته در انجام این پژوهشها پرسشهایی هم پیش آمد؛ بهعنوان مثال در نزدیکی چاههای دیگر که میزان بالا آمدن زمین کمتر بود، زمینلرزههایی رخ داده که عمق و شدت بیشتری هم داشتند. با این حال این تحقیقات اطلاعات جدید و مفیدی را در جهت ساخت یک مدل پیشبینی زمینلرزه ارائه داده است و دانشمندان امیدوارند که با تحقیقات بیشتر و تحلیل دادهها بتوانند پاسخی برای سؤالهای پیشآمده پیدا کنند.
پروفسور منوچهر شیرزایی استاد دانشگاه آریزونا آمریکا و یکی از نخبگان نقشهبرداری است. وی در دانشگاه امیرکبیر تهران در رشته مهندسی عمران- نقشهبرداری لیسانس گرفت و مدرک کارشناسی ارشد نقشهبرداری را نیز از دانشگاه تهران دریافت کرد. پروفسور شیرزایی برای ادامه تحصیل از ایران مهاجرت کرد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه پوتسدام آلمان گرفت و پس از آن به آمریکا رفت و مطالعات خود را پشت سر گذاشت.