محققان اخیرا محصولی را توسعه داده‌اند که با فعال کردن فرآیند ترمیم خودکار مینای دندان نیاز به پر کردن حفره‌های دندانها و بسیاری از مشکلات دندانپزشکی را از بین می‌برد.
پژوهشگران دانشگاه واشینگتن آمریکا به تازگی راه حلی هوشمندانه برای مقابله با پوسیدگی دندان و مشکلات مربوط به دندانها پیدا کرده‌اند که عملا نیاز به پر کردن و یا روش‌های ترمیمی دیگر را از بین می‌برد.
محصول توسعه‌یافته، بر پایه پپتیدها یا همان زنجیره‌های کوتاه آمینواسید که به اندازه پروتئین‌ها بلند نیستند، عمل می‌کند و باعث ترمیم خودکار مینای دندان می‌شود؛ برای آزمایش این روش جالب‌توجه، محصول ساخته‌شده بر روی پوسیدگی دندانی که به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ایجاد شده بود، امتحان شد و در کمال شگفتی محققان دیدند که حفره مواد مورد آزمایش با این محصول به صورت خودکار از بین می‌رود.
همان‌طور که مهمت ساریکایا (Mehmet Sarikaya)، یکی از متخصصان حوزه دانش مواد گفته، ترمیم هدایت‌شده توسط پپتیدها روشی موثر برای مقابله با مشکلات دندان است.
راه‌حل ترمیم خودکار مینای دندان
به‌طور کلی مینای دندان توسط نوعی از سلول‌ها به نام آمیلوبلاست (Ameloblast) ایجاد می‌شود؛ این سلول‌ها پروتئین مسئول رشد مینا را ترشح می‌کنند و باعث می‌شوند که دندان از لثه بیرون بیاید و به وضعیت نهایی خود در دهان برسد. با این وجود، در انتهای این فرآیند و پس از رسیدن مینای دندان به حالت کاملا رشد کرده، آمیلوبلاست‌ها دیگر فعالیتی انجام نمی‌دهند و به همین دلیل، پس از مرحله خاصی از زندگی دندان‌های ما به تدریج پوسیده می‌شوند.
مواد وابسته به شکر و غذاهای دیگر که با مینای دندان در تماس‌اند، در طول شبانه‌روز نوعی اسید مخرب را در دهان به وجود می‌آورند و مواد معدنی محافظ دندانها را از بین می‌برند؛ این پروسه که در طول هزاران سال گذشته، ابزار موجودات برای جویدن غذا را دچار استهلاک کرده است، در انسان‌ها به کمک خمیردندان‌های حاوی فلوراید، بزاق دهان و همچنین افزودنی‌های مختلف آب آشامیدنی، کمی به تعویق می‌افتد، اما در زمانی که یک حفره با ابعادی قابل‌توجه در دندان به وجود می‌آید دیگر چاره‌ای جز مراجعه به دندانپزشک برای برطرف کردن مشکل وجود ندارد.
دندانپزشکان هم برای مقابله با پوسیدگی و حفره‌های دندانها باید محل موردنظر را با مته‌های کوچک سوراخ کرده و ماده پرکننده مورداستفاده را با مینای خراب‌شده جایگزین کنند.
با این تفاسیر، پژوهشگران دانشگاه واشینگتن بر روی یکی از پروتئین‌های تولیدشده توسط آمیلوبلاست‌ها که در تنظیم فعالیت میناسازی نقشی کلیدی دارد، تمرکز کردند و نوعی پپتید را بر پایه این پروتئین توسعه دادند.
همان‌طور که اشاره شد، ماده موردنظر در محیط آزمایشگاهی، با موفقیت باعث ترمیم خودکار مینای دندان شد و با ایجاد لایه‌ای جدید از مواد معدنی، بخش پوسیده دندان را پوشش داد.
البته گفته شده در آزمایش‌های بعدی باید بررسی شود که ماده موردنظر توانایی انجام فرآیند دیده‌شده در آزمایشگاه را در دهان افراد دارد یا خیر و از طرف دیگر، اگر حفره‌ی موجود در دندان بیش از حد عمیق باشد، این روش برای درمان چندان کارساز نخواهد بود.
محققان ابراز امیدواری کرده‌اند که محصول آن‌ها در آینده نزدیک به بخشی از عادات روزانه افراد برای نگهداری از دندان‌هایشان اضافه شود و ماده ساخته‌شده به شکل نوعی ژل و یا خمیر، به صورت عمده در دسترس مصرف‌کنندگان قرار بگیرد.
همان‌طور که سریکایا اظهار کرده، روش‌های درمانی وابسته به پپتیدها پتانسیل این را دارد که توسط خود اشخاص و با به صورت سرپایی در کلینیک‌ها مورداستفاده قرار بگیرند و انتظار می‌رود که چنین محصولی نیاز به سر زدن به دندانپزشک و متقبل شدن هزینه‌های سرسام‌آور دندانپزشکی را تا حد زیادی از بین ببرد.
مقاله توسعه این روش ترمیمی در ژورنال “ACS Biomaterials Science & Engineering” منتشر شده است.
