ساخت برنامه اندروید دیگر کار دشواری نیست. با استفاده از ابزارهای آماده می‌توان بدون نیاز به برنامه‌نویسی به ایجاد اپلیکیشن اندرویدی پرداخت.

در این سری از آموزش برنامه‌نویسی اندروید از ابزار آنلاین App Inventor استفاده کردیم. این ابزار به دست محققان دانشگاه MIT توسعه پیدا کرده و ساخت برنامه اندروید را شیرین‌تر و راحت‌تر از هر زمان دیگری کرده است. در سه قسمت پیشین مقدمات کار با App Inventor را عنوان کرده و نحوه استفاده از آن را تشریح کردیم. در ادامه بعد از ایجاد یک اپلیکیشن نوت‌برداری ساده، تصمیم گرفتیم توسعه و افزایش قابلیت‌های آن را در اندروید استودیو انجام دهیم. در هر صورت برای افزایش قابلیت‌های برنامه باید کمی دست به کدنویسی بزنیم. ابتدا سه مطلب قبلی را دنبال کرده و سپس قسمت چهارم را مطالعه کنید.

• آموزش ساخت برنامه اندروید (قسمت اول)
• آموزش ساخت برنامه اندروید (قسمت دوم)
• آموزش ساخت برنامه اندروید (قسمت سوم)

نصب اندروید استودیو

بعد از ساخت نرم‌افزار اندروید با App Inventor ممکن است برای توسعه بیشتر آن به بن‌بست برسیم. به عنوان نمونه برای افزودن قابلیت پرداخت درون برنامه‌ای دیگر نمی‌توان از این ابزار آنلاین استفاده کرد. پس با وجود سودمند بودن آن برای شروع کار، برای ادامه کار باید دست به دامن اندروید استودیو شویم.

اندروید استودیو محیط برنامه‌نویسی رسمی برای ایجاد برنامه‌های اندرویدی است. بسته به سیستم عامل خود می‌توانید این نرم‌افزار را از وب‌سایت Android.com دانلود کنید. کاربران ویندوز و مک می‌توانند نصب‌کننده را از طریق یک فایل دارای پسوند exe و یا یک فایل ایمیج اجرا کنند.

اما روش دیگر برای کاربران لینوکس نیز قابل استفاده است. کافی است فایل زیپ تعبیه شده را دانلود کرده و محتویات آن را در یک فولدر دلخواه استخراج کنید. سپس می‌توان اندروید استودیو را اجرا کرد. در غیر این صورت باید با استفاده از Ubuntu Make پکیج این نرم‌افزار را دانلود و نصب کنید.

بعد از نمایش قوانین، دانلود و نصب برنامه اصلی آغاز می‌شود. به محض تکمیل و راه‌اندازی اندروید استودیو باید طی چند قدم آن را به طور کامل بر روی سیستم خود نصب کنید. در قسمت اول گزینه Standard را انتخاب کنید تا همه تنظیمات پیش‌فرض در نظر گرفته شوند.

پیش از آغاز ساخت برنامه اندروید خود، باز هم نیاز به دانلود ابزارهایی برای تکمیل اندروید استودیو است. این موضوع بسته به سرعت اینترنت شما کمی زمان خواهد برد.

در ادامه به صفحه ایجاد پروژه جدید و یا ادامه دادن پروژه‌های پیشین وارد می‌شوید. از همین‌جا نیز می‌توان به تنظیمات اندروید استودیو دسترسی داشت.

کار ما برای ساخت برنامه اندروید به صورت ساده و بدون نیاز به کدنویسی در مرحله قبل به پایان رسید. طی سه قسمت قبل با بیشتر قسمت‌های App Inventor آشنا شدیم. حال برای توسعه بیشتر نیازمند استفاده از زبان برنامه‌نویسی جاوا هستیم. برخلاف نحوه استفاده از App Inventor، یاد گرفتن شیوه به کار بردن اندروید استودیو و مخصوصا مقدمات زبان برنامه‌نویسی جاوا زمان بسیار بیشتری طلب می‌کند.

با توجه به همین موضوع، دیگر درباره کدهایی که برای ساخت اپلیکیشن اندروید خود استفاده می‌کنیم توضیح نخواهیم داد. جاوا بسیار گسترده‌تر از آن است که بتوان طی چند مقاله آن را آموزش داد. پس اگر واقعا برای یاد گرفتن برنامه‌نویسی اندروید مصر هستید، زمان بیشتری برای این کار صرف کنید.

در این قسمت همچنین نزدیک بودن کدهای جاوا به بلاک‌های حاضر و آماده App Inventor را نیز نشان خواهیم داد تا بیشتر متوجه مفید بودن این ابزار آنلاین شوید. اکنون در اولین صفحه‌ای که بعد از اجرای اندروید استودیو نمایش داده می‌شود، بر روی گزینه Start new Android Studio Project کلیک کنید. در ادامه باید چندین کار انجام دهید. در نخستین صفحه درباره نام پروژه و همچنین دامین شما پرسیده می‌شود. اگر قصد دارید بعد از ساخت برنامه اندروید آن را در فروشگاه‌های عرضه برنامه‌های موبایل مخصوصا گوگل پلی استور قرار دهید، گزینه دوم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. گزینه سوم مربوط به تعیین دایرکتوری پروژه است.

در صفحه بعد باید ورژن اندروید مورد نظرتان را انتخاب کنید. از آنجایی که گوگل در هر نسخه جدید اندروید قابلیت‌های تازه‌ای قرار می‌دهد، با انتخاب موارد جدیدتر دستتان برای توسعه امکانات بیشتر و حرفه‌ای‌تر باز خواهد بود. اما با این کار، کاربرانی که دارای یک دستگاه اندرویدی مجهز به ورژن سیستم عامل پایین‌تر هستند را از نصب و استفاده از برنامه خود محروم می‌کنید. از‌ آنجایی که پروژه ما یک اپلیکیشن نوت‌برداری بسیار ساده است، ورژن آیس کریم ساندویچ را انتخاب می‌کنیم.

در ادامه نوبت به انتخاب Activity پیش‌فرض اپلیکیشن می‌رسد. Activity یا فعالیت‌ها در واقع مفاهیم هسته‌ای در توسعه اندروید هستند، اما در این پروژه، آن‌ها را به عنوان صفحه تعبیر می‌کنیم. در اندروید استودیو چندین صفحه پیش‌فرض وجود دارد، اما ما برای ایجاد برنامه اندروید خود کار را با یک صفحه خالی‌ آغاز می‌کنیم.

در مرحله بعد باید نام این فعالیت یا همان صفحه را تعیین کنید.

اکنون پروژه باید اجرا شود. به منظور استفاده حداکثری از قابلیت‌های اندروید استودیو بهتر است با بخش‌های مختلف آن آشنا باشید.

1. در تولبار بالایی چندین دکمه برای انجام اعمال مختلف وجود دارد. مهمترین دکمه برای ما Run است که اپلیکیشن را ساخته و آن را در شبیه‌ساز اجرا می‌کند. بهتر است برای ساخته شدن پروژه یک مرتبه بر روی آن کلیک کنید. البته برای اولین دفعه حتما باید به اینترنت متصل باشید. اگرچه سایر دکمه‌ها همچون ذخیره (Save) و جستجو (Find) نیز بسیار پرکاربرد هستند، اما می‌توان از طریق میانبرهای کیبورد نیز به آن‌ها دسترسی داشت. برای این دو عمل به ترتیب از میانبرهای Ctrl+S و Ctrl+F استفاده می‌شود.
2. در پنل سمت چپ محتوای پروژه شما نشان داده می‌شود. برای باز کردن هر یک از آن‌ها به منظور ویرایش، کافی است بر روی آیتم مورد نظر دو مرتبه کلیک کنید.
3. اما قسمت شماره ۳ ویرایشگر اصلی است که کدها در آن نوشته می‌شوند. بسته به اینکه دقیقا در حال ویرایش چه چیزی هستید، این بخش ممکن است مبتنی بر کد و نوشته و یا گرافیکی باشد. همچنین ممکن است در این بخش پنل‌های دیگری نیز به نمایش در بیایند.
4. در لبه‌های گوشه پایین در سمت راست چندین ابزار دیگر وجود دارند. بعد از انتخاب هر یک از پنل‌ها، ابزارهای مربوط به آن‌ها در این بخش نمایش داده می‌شوند. البته در اینجا موارد دیگری همچون یک ترمینال برای اجرای برنامه‌های خط فرمان نیز وجود دارد، اما حین ساخت برنامه اندروید ساده خود از آن‌ها استفاده نمی‌کنیم.

انتقال صفحه اصلی به جاوا

کار را با تولید مجدد اپلیکیشن نوت‌برداری با استفاده از زبان برنامه‌نویسی جاوا آغاز می‌کنیم. با توجه به مراحلی که در ساخت برنامه اندروید خود به کمک App Inventor طی کردیم، در صفحه نخست یک برچسب و دو دکمه نیاز است.

پیش از این، ایجاد یک رابط کاربری در اندروید فرآیندی فوق‌العاده زمانبر بود و به ایجاد یک فایل XML به صورت دستی نیاز داشت. اما حالا می‌توان این کار را به صورت گرافیکی (همچون App Inventor) انجام داد. هر یک از فعالیت‌ها (صفحه‌ها)ی ما دارای یک فایل طرح‌بندی (در قالب XML) و یک فایل کد (جاوا) خواهد بود.

بر روی تب main_activity.xml کلیک کنید تا صفحه زیر، که به حالت طراحی شباهت دارد، نمایش داده شود. می‌توان از آن برای کشیدن و رها کردن کنترل‌های خود یعنی یک برچسب (TextView) و دو دکمه (Buttons) استفاده کرد.

حال به ایجاد یک دکمه هم به صورت کد و هم به صورت گرافیکی نیاز داریم. در اینجا آسودگی کار با App Inventor مشخص می‌شود که چقدر آسوده و راحت این کارها را برای ما انجام می‌داد. همانند این ابزار آنلاین، در API جاوای اندروید استودیو نیز از یک مفهوم با عنوان “onClickListner” استفاده می‌شود. این قسمت در زمانی که کاربر بر روی یک دکمه کلیک می‌کند واکنش نشان می‌دهد. این کار ما را به یاد بلاک “when Button1.click” در App Inventor می‌اندازد.

در اینجا از متد “()finish” استفاده می‌کنیم. پس کاربر با کلیک بر روی آن از اپلیکیشن خارج می‌شود. حتما بعد از اتمام کار، نتیجه را بر روی شبیه‌ساز اجرا کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.

اضافه کردن صفحه ویرایشگر

اکنون که می‌توانیم از اپلیکیشن خارج شویم، قدم‌های برداشته شده در قسمت سوم آموزش ساخت برنامه اندروید را یک مرتبه دیگر دنبال می‌کنیم. پیش از قرار دادن دکمه ویرایش (Edit)، اجازه دهید فعالیت (Activity) یا همان صفحه ویرایشگر را ایجاد کنیم. بر روی پنل Project (شماره ۲ در عکس بخش‌بندی اندروید استودیو) کلیک راست کرده و مسیر New > Activity > Empty Activity را بپیمایید. نام این صفحه را EditorActivity بگذارید.

در ادامه، طرح‌بندی ویرایشگر را با استفاده از یک EditTextBox و یک دکمه ایجاد می‌کنیم. هر مورد را به دلخواه پیکربندی کنید.

حال به فایل EditorActivity.java برگردید. همانند آن چه که در قسمت پیشین در App Inventor پیاده کردیم، در اینجا نیز برای افزودن ویرایشگر به اپلیکیشن نوت‌برداری خود، کمی نیاز به کدنویسی داریم.

یکی از این بخش‌ها، در صورت عدم وجود فایل برای ذخیره‌سازی متن در آن، چنین فایلی را ایجاد می‌کند. اما اگر فایل وجود داشته باشد، محتوای آن را خوانده و نمایش می‌دهد. چندین خط کد دیگر EditTextBox را ایجاد کرده و نوشته ما را درون آن بارگذاری می‌کنند. در آخر چند خط کد دیگر نیز وجود دارد که دکمه و دستور onClickListener را ایجاد می‌کنند. این بخش، نوشته را در فایل مربوط به آن ذخیره کرده و سپس فعالیت (صفحه) را می‌بندد.

بعد از اجرای برنامه در شبیه‌ساز، قسمت‌های زیر را مشاهده خواهیم کرد:

1. پیش از اجرا، هیچ فولدری در مسیر /storage/emulated/0/Android/data/[your domain & project name]/files وجود ندارد. این مسیر در واقع دایرکتوری استاندارد اپلیکیشن‌ها برای ذخیره‌سازی داده‌های خاص است.
2. در نخستین اجرا حین ساخت برنامه اندروید اولین صفحه ظاهر می‌شود. هنوز هیچ فایلی برای ذخیره‌سازی نوشته‌ها و همچنین هیچ دایرکتوری وجود ندارد
3. با یک کلیک بر روی دکمه Edit، دایرکتوری ایجاد می‌شود.
4. با کلیک بر روی گزینه Save، هر نوشته‌ای که در اپلیکیشن ایجاد کرده باشید درون فایل ذخیره خواهد شد. با باز کردن فایل در یک برنامه ویرایش متن دیگر، می‌توانید از ذخیره شدن نوشته‌ها به صورت صحیح اطمینان حاصل کنید.
5. با کلیک مجدد بر روی Edit، محتوای پیشین را مشاهده خواهید کرد. بعد از تغییر محتوا و کلیک مجدد بر روی Save، آن‌ها ذخیره خواهند شد. حال انتخاب دوباره دکمه Edit سبب می‌شود محتوای این نوشته از درون فایل آن بازخوانی و نمایش داده شود.
6. کلیک بر روی دکمه Exit سبب خروج از اپلیکیشن می‌شود.

در قسمت بعدی (قسمت پایانی) آموزش ساخت برنامه اندروید به زبانی ساده، با استفاده از اندروید استودیو قابلیت‌هایی را به اپلیکیشن خود می‌افزاییم.

ساخت برنامه اندروید همیشه نیاز به فراگیری یک زبان برنامه‌نویسی ندارد. برای آموزش برنامه‌نویسی اندروید می‌توان از ابزارهای آنلاین استفاده کرد.

در قسمت اول آموزش برنامه‌نویسی اندروید به دلایل یادگیری روش ایجاد یک اپلیکیشن اندرویدی اشاره کرده و ابزار آنلاین App Inventor که توسط محققان دانشگاه MIT توسعه پیدا کرده است را معرفی کردیم. در قسمت دوم مقدماتی از نحوه استفاده از ابزار App Inventor و چگونگی نصب و راه‌اندازی شبیه‌ساز آن را ذکر کردیم. اکنون که نخستین لایه‌بندی را در ساخت اپلیکیشن اندرویدی خود انجام داده‌ایم، بهتر است بیشتر به توسعه قابلیت‌های این ابزار نوت‌برداری بپردازیم.

از قسمت بالا و سمت چپ صفحه بر روی دکمه Blocks کلیک کنید. همانند نحوه نمایش Designer در اینجا نیز لایه‌بندی مشابهی دیده می‌شود، اما در عوض گزینه‌های متفاوتی در دسته‌بندی‌های متنوع در اختیار کاربر قرار می‌گیرند. این‌ها به جای کنترل‌های رابط کاربری، در واقع مفاهیمی از برنامه‌نویسی هستند، اما همانند هر نوع نمایش دیگر اکنون نیز می‌توان با استفاده از تکنیک کشیدن و رها کردن، قسمت‌های مختلف نشان داده شده را به عنوان بخشی از نرم‌افزار اندرویدی خود کنار هم قرار داد.

در جعبه سمت چپ صفحه آیتم‌هایی همچون کنترل (Control)، نوشته (Text) و متغیرها (Variables) در دسته‌بندی Built-in دیده می‌شود. بخش‌هایی که در این دسته‌بندی‌ها وجود دارند، براساس عملکرد از یکدیگر جدا شده‌اند. در واقع نام آن‌ها به خوبی عملکردشان را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه آیتم ریاضی (Math) قادر به انجام اعمال محاسباتی است.

در پایین این قسمت لیستی از عناصر صفحه‌ها وجود دارد. بلاک‌هایی که در اینجا قرار دارند، عناصر صفحه‌های شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به عنوان نمونه، کلیک کردن بر روی یکی از برچسب‌ها (Label)، بلاک‌هایی که می‌توانند نوشته آن برچسب را تغییر دهند را نشان می‌دهد. اما دکمه‌ها (Buttons) شامل بلاک‌هایی هستند که عملکرد بعد از کلیک شدن بر روی آن‌ها را تعریف می‌کنند.

علاوه بر دسته‌بندی‌ها که براساس رنگ از یکدیگر جدا شده‌اند، هر بلاک دارای یک شکل خاص است که هدف و کاربرد آن را نشان می‌دهد. این شکل‌ها به صورت زیر تقسیم می‌شوند:

• می‌توان به آیتم‌های دارای شکاف بزرگ در وسط خود همچون if-then که در بالا نمایش داده شده است، به چشم یکی از رخدادها (events) کنترل نگاه کرد. وقتی بعد از ساخت برنامه اندروید اتفاقی در آن رخ می‌دهد، سایر دستوراتی که در شکاف این قسمت قرار دارند اجرا می‌شوند.
• بلاک‌های تخت دارای اتصال ممکن است statements و یا expressions باشند. ابتدا توضیحات (statements) هستند که هم‌ارز فرمان‌ها محسوب می‌شوند. آیتم‌های در جریان بالا نشان‌دهنده آن‌ها هستند. در عکس بالا، بلاک‌های close application و make a list یک توضیح محسوب می‌شوند.
• حالت دوم عبارات (expressions) است که کمی با statements تفاوت دارد. به عنوان نمونه یک توضیح می‌گوید «این را بر روی عدد ۴۲ قرار بده». اما در یک عبارت گفته می‌شود «۲۲ را به ۲۰ اضافه کن و نتیجه را به من برگردان». در تصویر بالا، is in list یک عبارت است که صحیح یا غلط بودن را ارزیابی می‌کند. عبارات نیز بلاک‌های تخت و مسطح هستند، اما معمولا در سمت چپ خود دارای یک تب بوده و در سمت راست یک بریدگی و شکاف دارند.
• در نهایت با متغیرها (values) سر و کار داریم که اعداد (مثل «۴۲» یا «۱۷»)، رشته‌ای از حروف (مثل «عبارت یک» یا «عبارت دو») و یا صحیح و غلط را شامل می‌شوند.

App Inventor یک ابزار کامل است و یادگیری نحوه صحیح استفاده از آن برای ساخت برنامه اندروید نیازمند آزمون و خطا است، پس، از کلیک کردن بر روی دکمه‌ها و قسمت‌های مختلف ترس نداشته باشید. اما همیشه کاربرد هر دکمه و نتیجه کلیک کردن بر روی آن را به خاطر بسپارید.

در صفحه ابتدایی، دو آیتم وجود دارند (دکمه‌ها) که نیازمند توجه بیشتری هستند. Button2 در زمان کلیک شدن بر روی آن اپلیکیشن را می‌بندد. از آنجایی که قرار است بعد از کلیک بر روی این دکمه فعل و انفعالاتی صورت بگیرد، با جستجو در بلاک دکمه‌ها، به دنبال عبارت when Button2.click می‌گردیم. این عبارت مشخص می‌کند وقتی بر روی این دکمه کلیک شد، یک کار خاص انجام شود. بعد از یافتن آیتم، آن را با تکنیک کشیدن و رها کردن به درون صفحه بیندازید.

حال می‌خواهیم وقتی این دکمه لمس شد برنامه بسته شود. در قسمت Built-in و در زیرشاخه Control، بلاکی با عنوان close application را مشاهده می‌کنیم. آن را کشیده و به درون شکاف سفید رنگی که جلوی کلمه do قرار دارد بیندازید.

حالا وقتی این دکمه را لمس کنید، نرم‌افزار اندرویدی‌تان بسته خواهد شد. اجازه دهید یک مرتبه آن را در شبیه‌ساز تست کنیم. در ادامه با یک ارور مبنی بر عدم پشتیبانی از این عملکرد در محیط توسعه و ساخت برنامه اندروید مواجه می‌شویم که نشان‌دهنده کارکرد صحیح آن است.

ساخت دومین صفحه (صفحه ویرایش)

اکنون تمرکز خود را بر روی دکمه نخست (Button1) قرار می‌دهیم. لمس این دکمه قرار است ویرایشگر برنامه ما را باز کند. پس ابتدا باید از وجود خود این ویرایشگر مطمئن شویم! به نحوه نمایش Designer بازگشته و یک صفحه جدید با برچسب مشابه صفحه نخست ایجاد می‌کنیم.

همچنین باید یک TextBox ایجاد کنیم. در بخش گزینه‌های آن، عرض (Width) را بر روی حالت fill parent قرار داده و ارتفاع (Height) را بر روی ۵۰ درصد تنظیم کنید. همچنین Multiline باید فعال باشد. این بخش قرار است محتوای ما را در دل خود نگه دارد. به یک دکمه دیگر نیز با برچسب << Save نیاز داریم. بعد از ایجاد این موارد، تغییرات اعمال شده را در شبیه‌ساز تست کنید.

پیش از ادامه سایر مراحل ساخت نرم‌افزار اندروید، باید یک نکته مهم را یادآور شویم. قرار است محتواهای درون TextBox را یکی پس از دیگری انباشته کنیم که نیاز به ذخیره‌سازی داده‌ها را نشان می‌دهد. چندین راهکار برای حل این مسئله وجود دارد.

سرراست‌ترین مورد File است. از آنجایی که ما فقط یک متن ساده می‌خواهیم، این نوع کاملا کافی خواهد بود. وقتی این مورد را در Viewer قرار دهید، متوجه عدم نمایش آن می‌شوید، چرا که File یک کامپوننت غیر قابل مشاهده است. البته دلیلی نیز برای نمایش آن به کاربر وجود ندارد. این بخش تمامی وظایف خود را در پس‌زمینه انجام داده و محتواهای اپلیکیشن را در قالب یک فایل در حافظه دستگاه ذخیره می‌کند. اما در هر صورت اگر دوست دارید این آیتم قابل مشاهده باشد، کافی است تیک کنار Display hidden components in Viewer را بزنید.

به حالت نمایش Blocks برگردید تا برای پیشبرد ساخت برنامه اندروید خود چند دستور به آن اضافه کنیم. تنها عملکرد مورد نیاز، تعیین شیوه رفتار اپلیکیشن بعد از لمس دکمه << Save است. پس به بلاک when Button1.click نیاز است. در این قسمت توانایی‌های App Inventor به خوبی نمایان می‌شوند!

ابتدا محتوای TextBox را با گرفتن بلاک call File1.saveFile ذخیره کرده و در درون آن نوشته دلخواه خود را قرار می‌دهیم. برای این کار باید از TextBox1.text که وظیفه آن بازگرداندن محتواها است استفاده کرد. همچنین باید برای ذخیره‌سازی این نوشته یک فایل ایجاد کنیم. کافی است مسیر و نام فایل Text Block را مشخص کنید. اگر این فایل وجود نداشته باشد، اپلیکیشن آن را ایجاد خواهد کرد.

اکنون باید صفحه را برای بارگذاری محتواهای این فایل در زمان باز شدن آن تنظیم کنیم. برای این کار از بلاک when Editor.initialize در Editor استفاده کنید. با کمک آیتم call File1.ReadFrom به فایل خود اشاره می‌کنیم. می‌توان نتیجه خواندن فایل متنی را با استفاده از File > when File1.GotText ثبت کرده و محتوای آن را به کمک بلاک TextBox > set TextBox.Text to به TextBox ارجاع داد. سپس باید مقدار get text را به آن داد. در نهایت و بعد از ذخیره، به یک کلیک بر روی Button1 نیاز داریم تا ما را به صفحه اصلی بازگرداند. برای این کار از یک بلاک close screen استفاده می‌کنیم.

آخرین گام، بازگشت به صفحه اصلی و تنظیم نخستین دکمه است. در واقع می‌خواهیم این دکمه ما را به صفحه ویرایشگر منتقل کند. با استفاده از بلاک Control > open another screen این کار همچون آب خوردن خواهد بود! البته در جلوی آن باید به Editor اشاره کنید.

قدم بعدی در ساخت برنامه اندروید

حالا که یک برنامه قابل اجرا ایجاد کرده‌اید، باید آن را توسعه بدهید. همان‌طور که در قسمت اول آموزش ساخت برنامه اندروید به آن اشاره کردیم، بعد از ایجاد اپلیکیشن نوت‌برداری ساده خود به کمک App Inventor آن را در اندروید استودیو گسترش خواهیم داد. App Inventor گستره‌ای از دستورات زبان برنامه‌نویسی اندروید را در اختیار کاربر قرار می‌دهد، اما بهتر است برای افزایش کاربرد صفحه‌های ساده‌ای که ایجاد کرده‌ایم، از ابزارهای حرفه‌ای‌تر کمک بگیریم. می‌توان به این صفحه‌ها قابلیت‌هایی همچون پخش فایل چندرسانه‌ای، ارسال متن و یا حتی یک نمایش وب زنده را اضافه کرد.

یکی از اولین قدم‌هایی که به ذهن می‌آید، افزودن قابلیت انتخاب از میان چندین فایل است. اما با یک جستجوی ساده در گوگل متوجه می‌شوید این قابلیت به چند ترفند حرفه‌ای نیاز دارد. برای افزودن آن و همچنین سایر قابلیت‌ها، از اندروید استودیو استفاده کرده و از زبان برنامه‌نویسی جاوا کمک می‌گیریم. در قسمت بعد، کار توسعه اپلیکیشن ساده خود در اندروید استودیو را پیش می‌گیریم.

ساخت برنامه اندروید آن طور که تصور می‌کنید مشکل نیست. برای ساخت اپلیکیشن اندروید می‌توان از ابزارهای آنلاین کمک گرفت و در زمانی کوتاه نرم‌افزار خود را ایجاد کرد.

در نخستین قسمت آموزش ساخت برنامه اندروید به زبانی ساده، اهداف و مقدمات برنامه‌نویسی اندروید را بیان کرده و ابزاری بسیار ساده و قدرتمند را به این منظور معرفی کردیم. App Inventor، ابزاری آنلاین برای ایجاد برنامه اندروید بدون داشتن دانش کدنویسی بوده و توسط دانشگاه MIT ارائه شده است. اگر نخستین قسمت این مجموعه آموزشی را مطالعه نکرده‌اید ابتدا آن را مرور کرده و سپس در این قسمت روش ساخت برنامه اندروید همراه با ما باشید.

ساخت برنامه اندروید با App Inventor

برای استفاده از App Inventor به منظور ساخت نرم‌افزار اندروید نیاز به نصب هیچ برنامه‌ای نیست، چرا که با یک ابزار تحت وب طرف هستیم و تنها راه دسترسی به آن، استفاده از یک مرورگر وب است. به محض ورود به وبسایت App Inventor، در گوشه بالا و سمت راست صفحه گزینه !Create apps را مشاهده خواهید کرد.

برای استفاده از سرویس باید در مرورگری که در حال استفاده از آن هستید، به حساب کاریری خود در گوگل لاگین کرده باشید. در غیر این صورت، با کلیک بر روی گزینه !Create apps، ابتدا به صفحه لاگین گوگل منتقل می‌شوید.

در صورت لاگین بودن، به صورت مستقیم به صفحه پروژه من (My Projects) منتقل خواهید شد.

بهتر است از همین ابتدا، روش تست برنامه را برای خود مشخص کنید. اگر کاربری ماجراجو هستید، می‌توانید این کار را به وسیله نصب برنامه MIT AI2 Companion از گوگل پلی استور بر روی گوشی یا تبلت اندرویدی خود انجام دهید.

روش دیگر، استفاده از یک شبیه ساز اندرویدی برای تست پروژه بر روی سیستم کامپیوتری است. شبیه‌سازهای بسیار زیادی وجود دارند، اما می‌توانید از Emulator in AI2 که باز هم توسط محققان دانشگاه MIT توسعه پیدا کرده استفاده کنید. تصویر زیر نشان‌دهنده نسخه لینوکسی این برنامه است، اما خوشبختانه برای پلتفرم‌های ویندوز و مک نیز نسخه‌هایی وجود دارند.

بعد از نصب آن بر روی سیستم ویندوزی، میانبر برنامه به صورت خودکار بر روی دسکتاپ قرار خواهد گرفت. بعد از نصب نسخه مک، برنامه به صورت خودکار اجرا می‌شود. اما برای اجرای آن در لینوکس می‌توان از کامند “aiStarter” استفاده کرد. با این کار، یک فرآیند در پس‌زمینه اجرا شده و شبیه‌ساز، به فضای ابری App Inventor متصل می‌شود. کاربران لینوکس باید دستور زیر را در ترمینال دنبال کنند.

/usr/google/appinventor/commands-for-appinventor/aiStarter &

به محض اجرا شدن، می‌توانید اتصال را با کلیک بر روی آیتم Emulator در منوی Connect تست کنید. اگر شبیه‌ساز را همانند تصویر زیر مشاهده کردید، فرآیند به طور صحیح پیش رفته است.

در قسمت اول تصمیم گرفتیم برای آموزش ساخت برنامه اندرویدی، کار را با ایجاد یک اپلیکیشن نوت‌برداری ساده آغاز کنیم. این برنامه متشکل از دو صفحه است؛ صفحه نخست به منظور «همین حالا ویرایش کن» و یا خروج تعبیه شده و صفحه دیگر، مخصوص خود عمل ویرایش خواهد بود.

صفحه نخست در ابتدا کارایی زیادی ندارد، اما در ادامه و بعد از افزودن قابلیت‌های بیشتر به آن در پروژه‌های بعدی، حتما به کار خواهد آمد. متنی که در صفحه ویرایش ذخیره می‌شود، در یک فایل متن آشکار (Plain Text) انباشته خواهد شد.

ایجاد پروژه در App Inventor

نخستین قدم، ایجاد یک پروژه جدید است. بر روی دکمه Start New Project کلیک کنید. امکان دسترسی به این گزینه از طریق منوی Projects نیز وجود دارد.

در صفحه بعد برای پروژه خود یک اسم انتخاب کنید.

اکنون وارد مرحله طراحی می‌شوید. به منظور ساخت نرم‌افزاری اندرویدی با App Inventor و استفاده از تمام قابلیت‌های آن، باید با بخش‌های مختلف برنامه آشنا شوید. در پایین عکس، توضیح مربوط به هر بخش را در مقابل شماره آن خواهیم نوشت.

1. در نوار عنوان شاهد نام پروژه خواهید بود (پروژه ما muoScratchpad نام دارد). از همینجا می‌توانید بین صفحه‌های اپلیکیشن خود جابه‌جا شده و یا یک مورد به آن‌ها بیفزایید یا حذف کنید. از همین قسمت نیز می‌توانید نحوه نمایش بخش‌های مختلف App Inventor را تغییر دهید.
2. قسمت Palette در سمت چپ صفحه شامل تمامی کنترل‌ها و ویجت‌ها است. برای سهولت در استفاده و یافتن سریعتر موارد دلخواه، آن‌ها به قسمت‌های مختلف همچون User Interface و Storage تقسیم شده‌اند. اگر نحوه نمایش قسمت‌های مختلف را به Blocks تغییر دهید، آیتم‌ها به شیوه‌ای دیگر نمایش دیده خواهند شد.
3. بخش Viewer در واقع یک WYSIWYG بوده و نحوه پیش رفتن پروژه در هر لحظه، به ازای اضافه یا کم شدن قابلیتی جدید را نمایش می‌دهد.
4. بخش Components متشکل از آیتم‌هایی است که در صفحه کنونی مورد استفاده قرار داده‌اید. وقتی یک دکمه، نوشته، جعبه و یا آیتمی از بخش Palette به صفحه خود اضافه می‌کنید، آن‌ها در اینجا دیده خواهند شد. برخی از آیتم‌های مخفی همچون ارجاع به فایل‌ها که بخشی از رابط کاربری نیستند نیز در این بخش به نمایش در می‌آیند.
5. بخش Media به کاربر اجازه می‌دهد هر فایل مورد نیاز برای تکمیل پروژه را به برنامه اضافه کنید. به عنوان نمونه می‌توانید فایل‌‌های تصویری و صوتی را در اینجا بارگذاری کرده و در پروژه استفاده کنید.
6. در نهایت به قسمت Properties می‌رسیم که اجازه می‌دهد ویجت‌های انتخاب شده را بسته به نیاز خود تنظیم و بخش‌هایی از آن‌ها را تا جای ممکن سفارشی‌سازی کرد. به عنوان نمونه اگر بر روی یک ویجت عکس کلیک کرده باشید، گزینه‌هایی برای تغییر عرض و ارتفاع به نمایش در می‌آیند.

لایه‌بندی نخستین صفحه

بر اساس پروژه ساخت برنامه اندروید خود، به یک برچسب برای نام اپلیکیشن، یک برچسب برای نوشته کمک، یک دکمه برای انتقال کاربر به صفحه ویرایش و یک دکمه برای خروج احتیاج داریم. پس از بخش User Interface در داخل Palette، با استفاده از تکنیک کشیدن و رها کردن دو Label و دو Button به داخل صفحه بیندازید. از بالای صفحه، آن‌ها را به صورت یک ستون عمودی درست کنید.

اکنون هر یک از آیتم‌‌های بالا را سفارشی‌سازی می‌کنیم. برای برچسب‌ها، می‌توان عناصری همچون نوشته، رنگ پس‌زمینه و تراز را مشخص کرد. تراز هر دو برچسب را بر روی حالت میانی (Center) قرار داده و رنگ پس‌زمینه آن‌ها را مشکی می‌کنیم. رنگ نوشته‌ها نیز بهتر است سفید باشد.

پیش از ادامه سایر مراحل ساخت برنامه اندروید ، یک مرتبه نحوه نمایش آیتم‌های اپلیکیشن را در یک دستگاه اندرویدی چک می‌کنیم. بهتر است برای اطمینان از نحوه صحیح پیش رفتن پروژه، بعد از انجام هر تغییر کلی این کار را انجام دهید.

هرگز به صورت پشت سر هم لیستی از آیتم‌ها را در داخل صفحه نیندازید، چرا که در صورت برخورد کردن به یک مشکل ایرادیابی مشکل‌ می‌شود. اگر ترجیح می‌دهید به جای شبیه‌ساز App Inventor، اپلیکیشن را بر روی یک گوشی یا تبلت اندرویدی واقعی تست کنید، برنامه AI2 Companion که بر روی دستگاه اندرویدی خود دانلود و نصب کرده‌اید را باز کرده و با استفاده از اسکنر QR کد و یا کد شش رقمی ایجاد شده، اپلیکیشن تحت وب و برنامه اندرویدی این سرویس را به هم وصل کنید.

برای پیش نمایش برنامه با استفاده از شبیه‌ساز، از اجرا کردن برنامه aiStarter که در بالا توضیح دادیم مطمئن شوید. سپس آیتم Emulator را از منوی Connect انتخاب کنید. بعد از چند ثانیه شبیه‌ساز ظاهر شده و صفحه‌ای تقریبا همانند بخش Viewer را نمایش می‌دهد.

یکی از مزیت‌‌های شبیه‌ساز App Inventor، نمایش تغییرات به محض اعمال آن‌ها در خود برنامه است. در قسمت سوم، نحوه اضافه کردن قابلیت‌های جدید به برنامه را آموزش می‌دهیم.

ساخت برنامه اندروید مقدمات و ملزوماتی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم. با یاد گرفتن این آموزش‌ها می‌توانید اپلیکیشن و نرم‌افزار اندرویدی خود را ایجاد کنید.

هدف از ایجاد برنامه اندروید همیشه کسب درآمد نیست. برخی افراد حتی با جستجو در میان میلیون‌ها اپلیکیشن موجود در گوگل پلی استور و دیگر فروشگاه‌ها، برنامه مورد علاقه‌شان را پیدا نمی‌کنند، به همین دلیل تصمیم می‌گیرند شخصا دست به کار شوند. طی چند قسمت، به صورت قدم به قدم نحوه ساخت اپلیکیشن اندروید و ابزارهای موجود برای این کار را بررسی می‌کنیم.

مقدمه‌ای بر ساخت برنامه اندروید

برای توسعه یک برنامه مخصوص سیستم عامل موبایل گوگل، دو راه اصلی وجود دارد. راه اول، نوشتن آن از صفر و کدزنی از پایه است. اغلب توسعه‌دهندگان برای این کار از زبان برنامه‌نویسی جاوا استفاده می‌کنند. این روش نیازمند آشنایی با جاوا و یا داشتن حوصله و وقت برای یادگیری آن است.

روش دوم استفاده از ابزارهای آماده و آنلاین است که به کاربر کمک می‌کنند بدون نیاز به داشتن دانش برنامه‌نویسی و تنها با حرکت ماوس، ساخت نرم‌افزار اندرویدی خود را آغاز کنند! البته این بیلدرها آن‌چنان ابتدایی نبوده و مخاطب برخی از آن‌ها کاربران حرفه‌ای است.

به عنوان نمونه می‌توان به ابزار آنلاین App Inventor اشاره کرد که توسط دانشگاه MIT ارائه شده است. با استفاده از آن می‌توان در محیطی بصری به ساخت نرم‌افزار اندروید خود پرداخت. App Inventor برای ایجاد برنامه‌های جالب و کاربردی بسیار مناسب است. اما واقعیت این است که به منظور دست یافتن به توانایی استفاده از تمامی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های پلتفرم اندروید، باید به دل زبان برنامه‌نویسی جاوا بزنید و کد بنویسید.

در ادامه به ساخت برنامه اندرویدی خود می‌پردازیم. این اپلیکیشن نسخه‌ای بسیار ساده از یک دفترچه یادداشت است که می‌توان نوشته‌های خود را درون آن ذخیره کرد. ابتدا آن را با استفاده از App Inventor ایجاد کرده و نتیجه را در یک شبیه‌ساز اندروید اجرا می‌کنیم.

در ادامه برنامه را گسترش داده و قابلیت انتخاب از میان چند فایل را به آن اضافه کنیم تا بیشتر شبیه به یک برنامه نوت‌برداری کامل شود. البته برای قسمت دوم و توسعه بیشتر اپلیکیشن باید دست به دامن زبان جاوا شویم و از برنامه ویندوزی اندروید استودیو کمک بگیریم.

دلایل نیاز به توسعه یک اپلیکیشن اندرویدی

• ضرورت: مهم‌ترین دلیل این کار، پیدا نکردن برنامه و ابزار موردنظر در فروشگاه‌های عرضه اپلیکیشن‌های اندرویدی مخصوصا گوگل پلی استور است.
• مشارکت: تصور کنید هیچ فردی حاضر نباشد به صورت رایگان به توسعه لینوکس و دیگر پلفترم‌های رایگان بپردازد! اگر لینوکس توسعه پیدا نمی‌کرد، اندرویدی نیز وجود نداشت. دنیای پلتفرم‌های متن باز به دست توسعه‌دهندگان خیرخواه می‌چرخد! هدف نباید همیشه کسب درآمد باشد. می‌توانید برنامه خود را ایجاد کرده و به صورت رایگان در اختیار دیگران قرار دهید.

• آموزش: بهترین راه یاد گرفتن یک زبان برنامه‌نویسی، تلاش برای ساخت یک برنامه با استفاده از آن است. با ساعت‌ها مطالعه و آشنایی با زیر و بم یک زبان برنامه‌نویسی، هرگز قادر به استفاده از آن نخواهید بود، مگر اینکه دست به کار شده و آن را به صورت عملی یاد بگیرید.
• کسب درآمد: برنامه‌نویسی جزو شغل‌های دارای درآمد خوب است. با توجه به محبوبیت اندروید و قدرت گرفتن بیش از دو میلیارد دستگاه در سراسر جهان از آن، ساخت برنامه اندروید می‌تواند روشی مناسب برای کسب درآمد باشد.

هدف هر چیزی که باشد، توسعه یک برنامه مهارت‌های طراحی، فنی و منطقی شما را درگیر خواهد کرد. وب سایت App Inventor و زبان برنامه‌نویسی جاوا نمونه‌‌ای از روش‌های ساخت برنامه اندروید هستند. می‌توان این کار را با استفاده از سایر زبان‌های برنامه‌نویسی و همچنین چندین ابزار آماده دیگر انجام داد.

ابزارهای ساده و ابتدایی

برای افراد تازه وارد، چندین محیط وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توان به سادگی ایجاد یک فایل پاورپوینت، به ساخت برنامه اندروید پرداخت. به عنوان نمونه می‌توان بدون نیاز به نوشتن کد و تنها با تکنیک کشیدن و رها کردن، در یک قسمت دکمه قرار داد و یا با چند کلیک، نحوه رفتار یک پارامتر را مشخص کرد.

مزیت شروع کار با این ابزارهای آماده، آگاهی پیدا کردن از کلیات کار است. یک فرد تازه وارد معمولا با مفاهیم ابتدایی برنامه‌نویسی نیز آشنایی ندارد، اما با پیش رفتن در پروژه، بدون درگیر شدن با کدهای پیچیده رفته رفته با آن‌ها آشنا می‌شود. App Inventor ابزاری مناسب برای آغاز است. این پلتفرم توانمند رایگان بوده و بعد از ورود به آن می‌توان طی چند دقیقه و با چند کلیک ساده، نرم‌افزار اندرویدی خود را ایجاد کرد. برای تست و مشاهده برنامه باید آن را در گوشی موبایل و تبلت و یا شبیه‌ساز اندرویدی نصب شده در کامپیوتر تست کنید.

بعد از ورود به وب سایت App Inventor، کمی به پایین اسکرول کرده و بر روی قسمت Get Started کلیک کنید.

در صفحه بعد بر روی اولین لینکی که مشاهده می‌کنید کلیک کنید.

برای ادامه کار باید به یکی از حساب‌های کاربری گوگل خود متصل شوید. بعد از لاگین کردن و پیش از امکان استفاده از ابزار، باید به یک پرسش‌نامه دو صفحه‌ای پاسخ دهید. در ادامه می‌توان به ساخت برنامه اندروید خود پرداخت.

این برنامه برای استفاده کاربران بی‌تجربه طراحی شده است، پس با کمی سر و کله زدن با آن می‌توانید با امکانات و نحوه استفاده از ابزار آشنا شوید. استفاده از تکنیک کشیده و رها کردن کار را بسیار راحت می‌کند. به عنوان نمونه، هر جا که نیاز به قرار دادن یک دکمه پیدا کردید، کافی است ماوس را بر روی بخش Button برده و آن را به درون صفحه نمایش بیندازید.

حذف و یا تغییر نام هر قسمت اضافه شده به صفحه نمایش از طریق بخش Components ممکن است.

بعد از اتمام کار باید برنامه را دانلود و بر روی دستگاه اندروید خود نصب کنید. دو راه دیگر، استفاده از شبیه‌سازهای ویندوزی و لینوکسی و یا استفاده از ابزارهای شبیه‌ساز اندروید آنلاین است. در قسمت بعدی ساخت برنامه اندروید خود را با استفاده از App Inventor آغاز می‌کنیم.

منبع: گجت‌نیوز